Gluten – wróg publiczny numer jeden?

Jako osoba zainteresowana tematyką zdrowego odżywiania i treningu na pewno niejednokrotnie spotkałeś się z tematyka glutenu. W dzisiejszym artykule postaram się przybliżyć tematykę powyższego związku oraz konsekwencji związanych z przyjmowaniem tego składnika w produktach spożywczych.

Czym jest gluten?
Gluten jest produktem będącym mieszaniną białek roślinnych: gluteniny i gliadyny.
Znaleźć możemy go nie tylko w prawie wszystkich produktach zbożowych lecz również w żywności, która nie jest bezpośrednio wyprodukowana z mąki, lecz do jej składu dodaje się pozyskany syntetycznie składnik. Produkty takie jak mięsa mielone, parówki, pasztety oraz śmietany, serki i jogurty często są „wspomagane” dla urozmaicenia smaku i objętości produktów.

Choroba autoimmunologiczna czy nadwrażliwość:
Gluten był obecny w żywieniu od zarania dziejów, jednak odkryty i zbadany został stosunkowo niedawno. Najliczniejszą grupę osób u który przejawia się problem z nietolerancją glutenu, to osoby, u których stwierdzono celiakię i alergię na gluten. Te osoby powinny kategorycznie wyeliminować go ze swojego żywienia. Niestety coraz częściej wielu pacjentów skarży się na bóle brzucha, zawroty głowy, zaparcia,  nudności wymioty, złe samopoczucie, przemęczenie i uczucie towarzyszące alergii bez stwierdzonych wspomnianych wyżej dysfunkcji czy charakterystycznych dla nich przeciwciał we krwi (tTG i EmA ). Według wielu źródeł, duża ilość populacji może cierpieć na tzw. nadwrażliwość na gluten (ang. Non-Celiac Gluten Sensitivity, – NCGS) Innymi słowy są to przypadki, w których badania diagnostyczne wykluczyły celiakie, alergię oraz w których udowodniono prawidłową ilość kosmków jelitowych, zaś objawy występują nadal i utrudniają codzienne funkcjonowanie. Co ciekawe, wśród osób z nadwrażliwością, skutki objawiają się niekiedy po kilku godzinach od spożycia a czasem po kilku dniach, co często utrudnia wykrycie przyczyny. W przypadku tych osób należy ograniczyć gluten do minimum lub jeśli chcemy zachować pełną wstrzemięźliwość – przejść na dietę bezglutenową. Zaowocuje to poprawą samopoczucia i może przełożyć się na poprawę warunków treningowych.
Często nie tylko gluten powoduje nieprzyjemne dolegliwości. W produktach zbożowych występują również tzw. fruktanty, które powodują przyspieszoną pracę jelit. Często to one są przyczyną wzdęć i bólów brzucha a nie sam gluten. Osoby uczulone na frakcje fruktanów mogą doświadczyć także nieprzyjemności po spożyciu niektórych warzyw i owoców.

Gluten w sporcie:
Wśród osób trenujących, eliminacja glutenu może znacznie wpłynąć na wyniki sportowe. Najlepszym przykładem jest Novak Djoković – tenisista ze stwierdzonym NCGS, który stosując dietę bezglutenową osiągał znacznie lepsze rezultaty treningowe, dzięki czemu w 2011 roku zdetronizował Rogera Federera na US Open.

Podsumowanie:
W przypadku podejrzenia nietolerancji glutenu, należy wyciągać odpowiednie wnioski, ponieważ wspominane dolegliwości bardzo często są podawane przez inne przyczyny, dlatego nie zakładajmy pochopnie, iż mamy nietolerancję glutenu. Zdecydowana większość populacji nie cierpi na powyższe schorzenia i bez problemu może przyjmować gluten . Stosowanie diety bezglutenowej jest uzasadnione w przypadku jeśli przez lekarza / dietetyka zostanie stwierdzona taka potrzeba.
W wielu wypadkach schorzenia mogą być wywołane przez inny problem.