Cholesterol w diecie człowieka

Słysząc słowo „cholesterol” często myślimy o nim jako o czymś złym, z czym powinniśmy walczyć i czego powinniśmy za wszelką cenę unikać. Tymczasem okazuje się, że cholesterol jest bardzo potrzebny do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu i w żadnym wypadku nie powinniśmy się go obawiać, oczywiście spożywając go w odpowiednich ilościach. Czym jest, jakie pełni funkcje, czy stanowi zagrożenie dla naszego zdrowia? Dowiedz się więcej na temat tego lipidu!

Czym jest cholesterol?

Cholesterol jest lipidem z grupy steroidów, zaliczany także do alkoholi. Pełni on wiele bardzo ważnych zadań i jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Jego pochodne występują w błonie każdej komórki zwierzęcej. Potocznie cholesterolem nazywamy obecne w osoczu krwi pokrewne substancje lipidowe – lipoproteiny, w skład których wchodzi także cholesterol.

Podział cholesterolu:

W naszej krwi cholesterol występuje w dwóch odmianach: cholesterol LDL, zwany potocznie „złym cholesterolem” oraz HDL, nazywany „zdrowym”. Podział ten nie dotyczy produktów spożywczych. Mówimy o nim dopiero wówczas, kiedy żywność zostanie zmetabolizowana przez organizm.

Funkcje cholesterolu w organizmie człowieka:

• fundamentalny składnik błon komórkowych i mitochondriów
• uczestniczy w syntezie hormonów płciowych damskich i męskich
• bardzo ważny składniki komórek nerwowych
• jest niezbędnym substratem do syntezy witaminy D3 oraz kwasów żółciowych

Prawidłowe wartości poziomu cholesterolu:

Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne opracowało odmienne normy dla osób zdrowych oraz dla tych, którzy mają zdiagnozowaną chorobę układu krążenia lub cukrzycę. Dla osób zdrowych przedstawią się one następująco:

• cholesterol całkowity: <200 mg/dl (5,2 mmol/l)
• cholesterol LDL: <135 mg/dl (3,5 mmol/l)
• cholesterol HDL: dla mężczyzn 35-70 mg/dl (0,9-1,8 mmol/l), dla kobiet 40-80 mg/dl (1,0-2,1 mmol/l)

Wartość cholesterolu LDL podnosi spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych oraz tłuszczy trans. Jego poziom możemy obniżyć poprzez dodatek produktów bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe omega-6 do naszej diety oraz dzięki spożywaniu błonnika pokarmowego.
Wartość cholesterolu HDL skutecznie możemy podnieść poprzez regularne spożywanie produktów bogatych w kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6. Podobnie jak w przypadku „złego cholesterolu”, poziom HDL podnosi również spożywanie tłuszczy utwardzonych.

Wchłanianie cholesterolu:

Cholesterol egzogenny pochodzi z pożywienia, a jego dzienne spożycie oscyluje zazwyczaj w granicach 0,5-1g. Jednak nie cały wchłaniany w przewodzie pokarmowym cholesterol pochodzi z konsumpcji. Związek ten dostaje się do dwunastnicy razem z żółcią wydzielaną przez wątrobę, a także ze złuszczonym nabłonkiem wyścielającym przewód trawienny. W rezultacie blisko połowa wchłanianego cholesterolu nie pochodzi z pożywienia. Do jego wchłaniania konieczna jest obecność soli kwasów żółciowych. Niezależnie, czy mamy do czynienia z endogennym czy z egzogennym cholesterolem, najważniejszy ze steroidów w większości wchłaniany jest w proksymalnej części jelita cienkiego.

Źródła cholesterolu:

Produkty roślinne nie mają zdolności syntezowania tego związku, także znajdziemy go tylko i wyłącznie w produktach zwierzęcych. Produktami, które zawierają go najwięcej są: żółtko jaja kurzego, wątróbka kurczaka, pasztet wieprzowy pieczony, wątroba (cielęca, wieprzowa, wołowa), salami. Znajdziemy go także w nabiale, jednakże w znacznie mniejszych ilościach, np. w: śmietance 30%, serach żółtych, serach twarogowych, jogurcie naturalnym.

Spożywanie jajek a cholesterol:

Jajka są bogatym źródłem witamin A, D, E, K, a także B2 i B12. W ich skład wchodzą także niezbędne składniki mineralne: magnez, żelazo, wapń, potas i fosfor. Znajdziemy w nich również luteinę oraz beta-karoten, a także białko. Ograniczenie spożycia jajek ze względu na poziom cholesterolu stało się ostatnio bardzo modne. Tłumaczone jest to faktem, iż jajko jest źródłem tłuszczu pochodzenia zwierzęcego, który podnosi poziom złego cholesterolu LDL. Możemy jednak zniwelować negatywny wpływ spożywania takiego produktu, jeśli występuje w nim odpowiednia proporcja między choliną a cholesterolem. Jajko jest właśnie takim produktem, ponieważ zawiera duże ilości lecytyny, która jest źródłem właśnie choliny. Wcześniej wspomniana odpowiednia proporcja obrazowana jest wzorem matematycznym, do którego podstawiając wartość choliny w jednym jajku (200-300mg) i wartość cholesterolu (ok. 200mg) otrzymujemy wynik niemalże idealny. Jest to niezaprzeczalny dowód na to, iż spożycie dużej ilości jajek wcale nie wpływa negatywnie na poziom złego cholesterolu w naszej krwi.

Podsumowanie

Jeśli boisz się o poziom cholesterolu w swojej krwi i o choroby związane z jego wysokim poziomem to należy ograniczyć spożycie kwasów tłuszczowych nasyconych i przede wszystkim tłuszczy trans. Nie bój się zdrowego źródła tłuszczu w swojej diecie, a więc m.in. kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6, które podnoszą nam poziom jedynie „dobrego cholesterolu” HDL i pozytywnie wpływają na nasze zdrowie.