Triada Sportsmenek

Spis treści

1. Definicja
2. Przyczyny niskiej dostępności energii
3. Konsewkencje
4. Leczenie

Definicja

Inaczej triada zaburzeń u zawodniczek – ogólnie ujmując jest to stan, gdzie następuje niedobór energii w organizmie kobiety, co oznacza jej niedobór w procesach metabolicznych co warunkuje utrzymanie odpowiedniej masy ciała oraz ogólnego funkcjonowania ustroju. Sytuacja ta dotyka przede wszystkim zawodniczek, gdyż to one najczęściej podlegają ogromnemu deficytowi energetycznemu (szczególnie przed zawodami), wzmożonemu wysiłkowi fizycznemu i/lub wdrażaniem restrykcyjnych diet. Określenie to skierowane zostało głównie do zawodniczek, gdyż to u tej grupy osób zaburzenia występują nagminnie.
W obecnych czasach, spotyka się coraz częściej powyższy problem także u kobiet „rekreacyjnie” uprawiających sport, ale kładące zbyt ogromny nacisk na utrzymanie „formy” niekoniecznie zgodnie z prawidłowym odżywianiem czy racjonalnym podejściem do odchudzania.

Przyczyny niskiej dostępności energii

Ograniczenia żywieniowe

Stosowanie niezbyt dobrze zbilansowanych diet, restrykcje i inne zabiegi doprowadzające do utraty masy ciała, chęci poprawy proporcji ciała i/lub składu ciała (najczęściej redukcji).

Patologiczne zaburzenia odżywiania

Zaliczamy anoreksję, bulimię i inne zaburzenia odżywiania jak np. kompulsywne napadu obżarstwa wraz z tzw. oczyszczaniem (rekompensowaniem napadów późniejszymi głodówkami czy morderczymi treningami).

Obciążenie układu nadmiernym treningiem

Może doprowadzić to do zaburzeń hormonów wpływających na uczucie łaknienia. Ogrom wysiłku treningowego wpływa na leptynę, co dalej oddziałuje na stłumienie greliny (odczucie głodu) – co w efekcie wpływa na zmniejszenie spożycia pokarmów czyli supresję łaknienia. Zjawisko to najczęściej spotykane jest przy wysiłkach wytrzymałościowych, gdzie wydatki energetyczne przewyższają ilość dostarczanej energii z pożywienia w dość znacznym stopniu.

Produkty, które mogą Cię zainteresować :

Trec Caffeine 200 Plus - 60 kaps.

 opinii (5)

1 porcja / 0,42 pln

24,99 pln

Dodaj do koszyka

Konsekwencje

Główną konsekwencją niedoboru energii jest zaburzenie homeostazy organizmu (triada sportsmenek). Zjawisko to zostało opisane w 1993 r. poprzez pojawienie się 3 składowych tj. nieprawidłowych zachowań żywieniowych, utraty tkanki kostnej i braku miesiączki. Obecnie obowiązująca definicja (rok 2007 ACSM) wskazuje na fakt, iż triadą dotknięte są nie tylko zawodniczki spełniające występowanie powyższych 3 składowych – ale również kobiety z mniej zaawansowanymi zaburzeniami np. rzadkimi cyklami menstruacyjnymi i zmniejszoną gęstością mineralną kości.

• U młodych kobiet doprowadzić może do opóźnienia dojrzewania płciowego i braku pierwszej miesiączki.
• U kobiet dojrzałych następuje wtórny zanik miesiączki, zmniejszenie produkcji estrogenu, ogólny zanik funkcji reprodukcyjnych. Co więcej, przy długotrwałym niedoborze energii następuje nieprawidłowości funkcjonowaniu osi przysadka – podwzgórze- gonady (zaburzenia pracy jajników). W najgorszym przypadku stan ten może doprowadzić do bezpłodności.
• Niski poziom estrogenu wpływa również na upośledzenie procesu budowy i remodelingu tkanki kostnej – w następnie prowadzi to do zmniejszenia wytrzymałości kości i podatności na złamania.
• Notuje się niedobór żelaza u 80% kobiet uprawiających sport w stosunku do kobiet nieuprawiających, a dalej – pojawienie się anemii spowodowanej niedoborem żelaza (niedoborowa dieta).

Optymalna EA (energia dostępna) – energia z pożywienia pomniejszona o energię wydatkowaną na aktywność fizyczną – która zapobiega „triadzie” wynosi najmniej 45 kcal/kg beztłuszczowej masy ciała. Poniżej 30 kcal/kg to wartość progowa.

Produkty, które mogą Cię zainteresować:

6PAK Nutrition Heat Caps - 90 kaps.

 opinii (1)

1 porcja / 1,00 pln

29,99 pln

Najniższa cena: 39,99 pln -25%

Dodaj do koszyka

Leczenie

Problem jest dość złożony i wymaga współpracy specjalistów tj. dietetyka, lekarza, a nawet specjalisty od zaburzeń zdrowia psychicznego. Bardzo ważne jest wsparcie członków rodziny czy wykwalifikowanego trenera. Pierwszą interwencją, jaką podejmuje się w walce z ww. zaburzeniem jest przywrócenie prawidłowej masy ciała (i składu ciała). Co winno skutkować przywróceniem cykli menstruacyjnych i poprawą mineralizacji kośćca. Zwiększenie dostępności energii jest głównym sposobem walki z triadą. Przy utrzymujących się miesiączkach (ustąpieniu zaburzeń funkcji gonad) można wdrożyć treningi i obserwować rekację organizmu. Homeostaza następuje najczęściej przy wzroście masy ciała o 10 do 15%. Mowa tutaj o dostępności energii na poziomie 45kcal/kg beztłuszczowej masy ciała. Większa dostępność energii pozwala na poprawę gęstości mineralnej kości (przywrócenie prawidłowego poziomu estrogenu, również przy przywróceniu funkcji gonad). Utrata masy kostnej niestety nie zawsze jest w pełni odwracalna.
Leczenie „triady” jest procesem długotrwałym, zależnym od stanu początkowego zaburzeń danej kobiety, czasu trwania zaburzeń wynikających z niedoboru energii w ustroju oraz stopnia ich zaawansowania. Prócz zwiększenia bilansu energetycznego – ważne jest spożycie białka i wapna z posiłkami.

Zobacz także: Diety alternatywne - inne koncepcje żywieniowe 

Literatura:

B. Frączek; J. Krzywański, H. Krysztofiak; Dietetyka sportowa PZWL, Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019
A. Bean; Żywienie w sporcie kompletny przewodnik, Zysk i S-Ka, Poznań 2014