Koenzym Q10 - właściwości, działanie, suplementy diety z koenzymem Q10

Właściwości koenzymu Q10

Koenzym Q10 jest substancją naturalnie występującą w organizmach zwierząt oraz ludzkim, niezbędną do prawidłowego funkcjonowania komórek. Wykazuje szereg właściwości, które wspomagają prawidłowe funkcjonowanie organizmu:

• wspomaga produkcję energii w mitochondriach (bierze udział w transporcie elektronów w łańcuchu oddechowym – odpowiada za transfer elektronów), co zapewnia wytwarzanie energii na poziomie komórkowym, gwarantując lepszą wydolność fizyczną, sprawny metabolizm, krążenie i odporność,

• właściwości antyoksydacyjne pozwalają chronić komórki przed stresem oksydacyjnym i uszkodzeniem przez wolne rodniki (Q10 wiąże wolne rodniki, zapobiega utlenianiu lipidów, uszkodzeniom białek oraz struktury DNA),

• wspiera zdrowie układu sercowo-naczyniowego, pomagając utrzymać prawidłowe ciśnienie krwi i pracę serca,

• może zwiększać wydajność organizmu oraz regenerację po wysiłku fizycznym (mięśnie szkieletowe),

• wykazuje działanie przeciwstarzeniowe – znany jest wpływ koenzymu Q10 na produkcję kolagenu i elastyny (dbanie o elastyczność i jędrność skóry),

• pomaga normalizować poziom cukru we krwi,

• może wspierać funkcje poznawcze i chronić komórki nerwowe przed uszkodzeniami, a tym samym zapobiegać chorobom neurodegeneracyjnym,

• jego działanie wykazuje pozytywny wpływ na wydajność reprodukcyjną (może poprawiać jakość nasienia oraz wspierać pracę komórek jajowych),

• wzmacnia układ odpornościowy,

• wykazuje ochronne działanie na płuca, szczególnie w zapobieganiu chorób związanych ze zmniejszoną ochroną antyoksydacyjną (właściwości przeciwutleniające koenzymu Q10 pomagają zapobiegać przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) i astmie).

Naturalne źródła koenzymu Q10

Koenzym Q10 naturalnie występuje w organizmie, jednak z wiekiem jego produkcja spada, dlatego należy zadbać o dostarczanie go wraz z pożywieniem. Niektóre produkty codziennej diety mogą stanowić dobre źródło tego związku. Naturalne źródła koenzymu Q10:

• podroby, szczególnie serce, nerki i wątroba,

• tłuste ryby, np. łosoś, pstrąg, makrela i sardynki),

• mięso, głównie wołowina, wieprzowina i drób,

• produkty pełnoziarniste,

• orzechy i nasiona, zwłaszcza orzeszki ziemne, pistacje i sezam,

• oleje roślinne, np. olej rzepakowy i sojowy,

• rośliny strączkowe: soja, soczewica,

• niektóre warzywa (m.in. szpinak, brokuły i kalafior),

• niektóre owoce: truskawki, pomarańcze.

Przyczyny zbyt niskiego poziomu Q10

Niedobór koenzymu Q10 może wynikać z różnych czynników – naturalnych procesów zachodzących w organizmie oraz czynników zewnętrznych związanych ze stylem życia. Do najczęstszych przyczyn zbyt niskiego poziomu Q10 należą:

• naturalny proces starzenia się organizmu (produkcja Q10 zaczyna stopniowo spadać w organizmie po 30. roku życia),

• stosowanie leków obniżających poziom cholesterolu,

• choroby przewlekłe, m.in. choroby serca, cukrzyca, nadciśnienie czy choroby neurodegeneracyjne,

• zaburzenia wchłaniania w przewodzie pokarmowym (np. w chorobie Leśniowskiego-Crohna, celiakii),

• dieta uboga w naturalne źródła koenzymu Q10,

• stres oksydacyjny i niedobór antyoksydantów, które nasilają degradację koenzymu Q10 w organizmie.

Suplementy diety z koenzymem Q10:

Essensey Koenzym Q10 Ubichinon - 90 kaps.

1 porcja / 0,44 pln

39,99 pln

Najniższa cena: 49,99 pln -20%

Dodaj do koszyka

Trec Vitality Coenzyme Q10 - koenzym Q10 w kapsułkach - 90 kaps.

1 porcja / 0,89 pln

39,99 pln

Dodaj do koszyka

7Nutrition Coenzyme Q10 Ubichinon - 60 kaps.

1 porcja / 0,97 pln

57,99 pln

Dodaj do koszyka

BioTech H2O Q10 - 60 kaps.

1 porcja / 0,75 pln

44,99 pln

Dodaj do koszyka

Koenzym Q10 - korzyści dla zdrowia

Odpowiedni poziom koenzymu Q10 wspiera wiele układów organizmu, dlatego suplementacja może przynieść realne korzyści, szczególnie osobom aktywnym, starszym lub obciążonym chorobami przewlekłymi. Najważniejsze korzyści zdrowotne koenzymu Q10:

• może poprawiać funkcję mięśnia sercowego, obniżać ciśnienie krwi i wspomagać osoby z niewydolnością serca,

• może redukować zmęczenie i wspierać regenerację organizmu po wysiłku (jest ważnym składnikiem budulcowym),

• wspomaga produkcję ATP – głównego źródła energii w komórkach,

• wykazuje silne działanie antyoksydacyjne, neutralizując wolne rodniki,

• wspiera regenerację i opóźnia procesy starzenia się skóry, stymuluje produkcję kolagenu w skórze (działa ochronnie na kolagen),

• może mieć pozytywny wpływ na funkcje poznawcze, pamięć, ochronę neuronów przed uszkodzeniami oraz łagodzić migreny,

• może wspierać układ immunologiczny,

• może łagodzić skutki uboczne leczenia lekami obniżającymi poziom cholesterolu LDL.

Jak stosować suplementy diety zawierające koenzym Q10?

Koenzym Q10 jest substancją rozpuszczalną w tłuszczach, dlatego jego wchłanianie jest znacznie lepsze, gdy spożywa się go np. z olejem, awokado lub orzechami. Również z tego względu suplementy diety z koenzymem Q10 należy stosować z posiłkiem zawierającym tłuszcz (niektóre suplementy łączą koenzym Q10 z witaminą E).

Koenzym Q10 należy stosować regularnie, najlepiej codziennie o tej samej porze, nie przekraczając zalecanej przez producenta dawki. Zalecana dzienna dawka koenzymu Q10 dla osób zdrowych wynosi 30-200 mg. Dla osób z chorobami sercowo-naczyniowymi lub wymagających wsparcia np. w terapii niektórymi lekami, dawki mogą być wyższe, nawet do 300-600 mg.

Koenzym Q10 występuje w suplementach diety w różnych formach, z których każda ma nieco inną przyswajalność. Wyróżnia się kilka form suplementów z koenzymem Q10:

• ubichinon – klasyczna forma koenzymu Q10, najczęściej spotykana w suplementach (musi zostać zredukowana w organizmie do przyswajalnej formy ubichinolu),

• ubichinol – zredukowana, biologicznie aktywna forma Q10, która jest gotowa do wchłonięcia przez organizm,

• mikroenkapsulowane lub liposomalne formy Q10 o zwiększonej biodostępności (stosowane w bardziej zaawansowanych preparatach).

Najpopularniejsze rodzaje suplementów to: koenzym Q10 w formie płynnej (kroplach lub syropie), proszku, tabletkach oraz żelkach.

Komu polecany jest koenzym Q10?

Suplementacja koenzymem Q10 może być szczególnie korzystna w sytuacjach, gdy organizm ma zwiększone zapotrzebowanie na ten związek lub jego naturalna produkcja zaczyna spadać. Z suplementacji szczególnie skorzystać mogą następujące osoby:

• po 40. roku życia,

• przewlekle zmęczone lub z zespołem chronicznego zmęczenia,

• cierpiące na choroby serca oraz wysokie ciśnienie krwi,

• cierpiące na cukrzycę,

• cierpiące na ataki migreny,

• sportowcy i osoby aktywne fizycznie,

• narażone na stres oksydacyjny,

• przyjmujące leki obniżające poziom cholesterolu,

• chcące opóźnić procesy starzenia się skóry.

Przeciwwskazania do stosowania doustnego koenzymu Q10

Suplementacja koenzymem Q10 jest na ogół bezpieczna, jednak w niektórych przypadkach może nie być zalecana lub wymagać wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Przeciwwskazania do stosowania doustnego koenzymu Q10 obejmują przede wszystkim sytuacje zdrowotne oraz interakcje z lekami. Nie powinno się przyjmować koenzymu Q10 bez kontroli lekarskiej podczas stosowania leków przeciwzakrzepowych, ponieważ może to zmniejszać ich skuteczność i podnosić ryzyko wystąpienia zakrzepów.

Ostrożność w stosowaniu koenzymu Q10 zalecana jest również u osób przyjmujących leki na nadciśnienie, ponieważ jego suplementacja może zbyt mocno obniżać ciśnienie krwi. Suplementacja koenzymem Q10 może działać na obniżenie poziomu cukru u osób chorych na cukrzycę, tworząc dla chorego ryzyko hipoglikemii.

Koenzymu Q10 nie powinno się także stosować bez nadzoru medycznego w czasie ciąży i karmienia piersią, ponieważ nie ma wystarczających badań potwierdzających bezpieczeństwo jego stosowania w tych okresach.

Skutki uboczne stosowania koenzymu Q10

Stosowanie koenzymu Q10 zazwyczaj nie wywołuje negatywnych reakcji, jednak jak w przypadku wszystkich suplementów, w niektórych przypadkach mogą wystąpić łagodne skutki uboczne. Najczęstsze są dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak biegunka, nudności, zgaga czy bóle brzucha.

U niektórych osób mogą pojawić się również bóle głowy, bezsenność lub skórne reakcje alergiczne. Rzadziej obserwuje się obniżenie ciśnienia krwi. Dlatego przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza jeśli przyjmujesz inne leki lub cierpisz na choroby przewlekłe.

Przeczytaj także artykuł NAC (N-Acetylo L-Cysteina) - właściwości, działanie, jak stosować

Bibliografia:

1. Di Lorenzo A, Iannuzzo G, Parlato A, et al. Clinical Evidence for Q10 Coenzyme Supplementation in Heart Failure: From Energetics to Functional Improvement. J Clin Med. 2020;9(5):1266.
2. Drobnic F, Lizarraga MA, Caballero-García A, Cordova A. Coenzyme Q₁₀ Supplementation and Its Impact on Exercise and Sport Performance in Humans: A Recovery or a Performance-Enhancing Molecule?. Nutrients. 2022;14(9):1811.
3. Samimi F, Namiranian N, Sharifi-Rigi A, Siri M, Abazari O, Dastghaib S. Coenzyme Q10: A Key Antioxidant in the Management of Diabetes-Induced Cardiovascular Complications-An Overview of Mechanisms and Clinical Evidence. Int J Endocrinol. 2024;2024:2247748.
4. Ghasemloo E, Mostafavi H, Hosseini M, Forouzandeh M, Eskandari M, Mousavi SS. Neuroprotective effects of coenzyme Q10 in Parkinson's model via a novel Q10/miR-149-5p/MMPs pathway. Metab Brain Dis. 2021;36(7):2089-2100.
5. Rodríguez-Varela C, Labarta E. Does Coenzyme Q10 Supplementation Improve Human Oocyte Quality?. Int J Mol Sci. 2021;22(17):9541.
6. Zozina VI, Covantev S, Kukes VG, Corlateanu A. Coenzyme Q10 in COPD: An Unexplored Opportunity? COPD: Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. 2021;18(1):114–122.
7. Vaghari H, Vaghari R, Jafarizadeh-Malmiri H, Berenjian A. Coenzyme Q10 and its Effective Sources. American Journal of Biochemistry and Biotechnology. 2016;12 (4):214.219.
8. Tsai IC, Hsu CW, Chang CH, Tseng PT, Chang KV. Effectiveness of Coenzyme Q10 Supplementation for Reducing Fatigue: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Front Pharmacol. 2022;13:883251.