Węglowodany - podział, proces trawienia i ich rola w organizmie człowieka

Węglowodany (powszechnie nazywane cukrami lub sacharydami) są niezaprzeczalnym i podstawowym źródłem energii dla człowieka. Pełnią wiele funkcji fizjologicznych w naszym organizmie. Są to związki organiczne, które dzielimy na cukry proste i złożone. Powinniśmy jednak z rozwagą dobierać ich źródło i wiedzieć, w którym momencie będzie dla nas bardziej korzystne przyjęcie węglowodanów prostych, a w którym złożonych, gdyż nadmierne spożycie cukrów prostych zwłaszcza w niewłaściwej porze powoduje szereg chorób m.in. cukrzycy typu 2, miażdżycy oraz podwyższonego poziomu złego cholesterolu HDL.

Budowa i podział węglowodanów

Węglowodany to organiczne związki chemiczne, które zbudowane są z atomów węgla, wodoru oraz tlenu. Dzielimy je najczęściej ze względu na liczbę jednostek cukrowych w cząsteczce. Ich podział przedstawia się następująco:

Monosacharydy (cukry proste): glukoza, fruktoza, ryboza, deoksyryboza
Disacharydy (dwucukry): sacharoza, maltoza, celobioza
Polisacharydy (wielocukry): skrobia, celuloza

Funkcje i rola węglowodanów

Węglowodany są głównym i najłatwiej dostępnym źródłem energii dla naszego organizmu. Jest to ich podstawowa funkcja jaką pełnią. Są potrzebne nie tylko do wykonywania wszelkiej aktywności fizycznej w ciągu dnia, ale także do prawidłowego funkcjonowania naszego mózgu i mięśni. Węglowodany wchodzą w skład DNA i RNA, a więc stanowią modyfikację niektórych białek i odpowiadają za pracę naszego układu hormonalnego. Utrzymują na wysokim poziomie tzw. „hormon szczęścia”, czyli serotoninę, zapewniając tym samym dobre samopoczucie. Regulują one metabolizm tłuszczów, a co za tym idzie wspomagają redukcję tkanki tłuszczowej. W przypadku ich niedostatecznego spożycia (poniżej 50g węglowodanów na dobę) powstają ciała ketonowe, z których organizm jest zmuszony czerpać energię. Ma to oczywiście swoje plusy i minusy (stąd dieta zwana ketogeniczną), jednak nie powinna ona trwać zbyt długo, a my podczas jej stosowania powinniśmy być pod stałą opieką lekarską. Przy stosowaniu zbilansowanej diety i racjonalnym odżywianiu się węglowodany powinny stanowić aż 50-60% zapotrzebowania kalorycznego w ciągu doby.

Rekomendacje Bodypak dla Ciebie:

6PAK Nutrition 80 Whey Protein - 908g

84,99 PLN

Zobacz Produkt

Sport Definition Creation - 485g

99,99 PLN

Zobacz Produkt

6PAK Nutrition BCAA PAK - 400g

59,99 PLN

Zobacz Produkt

Proces trawienia

Trawienie węglowodanów zaczyna się już w jamie ustnej, a enzym odpowiedzialny za ich trawienie nazywany jest enzymem amylolitycznym.
Polisacharydy, pod wpływem amylazy ślinowej, rozkładane są na dekstryny i maltozę. Następnie w dwunastnicy, dzięki działaniu amylazy trzustkowej, kontynuowany jest proces trawienia skrobi, glikogenu oraz dekstryn. Kolejnym etapem jest trawienie węglowodanów pod wpływem amylazy jelitowej. Dzięki jej działaniu dochodzi do ostatecznego rozkładu polisacharydów.
W trawieniu dwucukrów biorą udział disacharydazy. Pod ich wpływem powstają cukry proste (glukoza, galaktoza, fruktoza) i etap trawienia tego rodzaju węglowodanów kończy się. Cukry proste zostają wchłonięte w dwunastnicy oraz w jelicie czczym (jedna z trzech części jelita cienkiego) za pośrednictwem kosmków jelitowych. Następnie trafiają do światła naczyń krwionośnych. Za rozkład każdego rodzaju węglowodanów odpowiedzialne są odpowiednie enzymy trawienne.

Indeks glikemiczny węglowodanów

Tyczy się on produktów węglowodanowych i określa średni, procentowy wzrost stężenia glukozy we krwi po spożyciu co najmniej 50g przyswajalnych węglowodanów. Czym większy indeks glikemiczny produktu węglowodanowego tym większy wzrost poziomu cukru we krwi, a co za tym idzie większy poziom wydzielanej przez trzustkę insuliny. Coraz rzadziej jednak zwraca się uwagę na indeks glikemiczny danego produktu, ponieważ tyczy się on tylko jednego produktu i nie możemy się odnieść na jego podstawie do całego, spożywanego posiłku. Dla przykładu produkt węglowodanowy, którego indeks glikemiczny wynosi 70, po połączeniu w jednym posiłku z produktem białkowym oraz produktem tłuszczowym zdecydowanie spadnie i poziom glukozy we krwi nie wzrośnie w tak wysokim stopniu jak w przypadku spożyciu takiego produktu bez obecności białka i tłuszczu.