Mięsień czworogłowy uda - anatomia i przykładowe ćwiczenia na "czwórki"

Charakterystyka mięśnia czworogłowego uda

Mięsień czworogłowy uda, z łac. musculus quadriceps femoris, to największy mięsień uda, który znajduje się w jego przedniej części. Niejeden mężczyzna trenujący na siłowni wręcz marzy o potężnych mięśniach nóg – zwłaszcza o mięśniu czworogłowym uda, czyli tzw. "czwórce". Co więcej, wiele kobiet również pracuje na imponujące czworogłowe. To już nie jest wyłącznie domena mężczyzn! Warto znać dokładną budowę anatomiczną mięśnia czworogłowego uda, aby Twoje treningi były bardziej świadome.

Mięsień czworogłowy uda zbudowany jest z czterech mięśni (głów). Należą do nich:

1. Mięsień prosty uda (musculus rectus femoris) – przyczep początkowy znajduje się na kolcu biodrowym przednim dolnym, a także na górnej powierzchni panewki miedniczej – następnie przechodzi w ścięgno, które łączy się z przednią częścią rzepki, a następnie przyczepiona jest do guzowatości kości piszczelowej stanowiąc więzadło rzepki.

2. Mięsień obszerny boczny (musculus vastus lateralis) – przyczep początkowy znajduje się na górnej części kresy międzykrętarzowej, bocznym brzegu guzowatości pośladkowej oraz górnej wardze bocznej kresy chropawej kości udowej, zaś przyczep końcowy znajduje się na podstawie oraz brzegu dolnym rzepki.

3. Mięsień pośredni (musculus vastus intermedius) – przyczep początkowy znajduje się na górnej powierzchni bocznej oraz przedniej kości udowej, a także przyległej przegrodzie międzymięśniowej, zaś końcowy na podstawie oraz brzegu rzepki.

4. Mięsień obszerny przyśrodkowy (musculus vastus medialis) – przyczep początkowy znajduje się na kresie międzykrętarzowej, grzebieniowej, wardze przyśrodkowej kresy chropawej oraz kresie nadkłykciowej przyśrodkowej kości udowej – zaś końcowy na podstawie i brzegu rzepki.

Funkcje mięśnia czworogłowego

Każdy mięsień w organizmie człowieka pełni jakąś funkcję. Mięsień czworogłowy oddziałuje zarówno na staw biodrowy, jak i staw kolanowy. Jest on głównym prostownikiem podudzia i pełni kluczową rolę w stabilizacji kolana, np. podczas chodzenia. Mięsień czworogłowy uda wspomaga także pracę mięśnia biodrowo-lędźwiowego w zgięciu w stawie biodrowym.

Zdrowe mięśnie czworogłowe pozwalają na chodzić, biegać, skakać, wchodzić po schodach. Problemy z funkcjonowaniem mięśnia czworogłowego uniemożliwiają wykonywanie codziennych czynności.

Polecane odżywki i suplementy diety:

Trec Whey 100 - 700g

1 porcja / 3,70 pln

84,99 pln

Dodaj do koszyka

6PAK Nutrition Boom - 240 g

1 porcja / 0,67 pln

39,99 pln

Najniższa cena: 49,99 pln -20%

Dodaj do koszyka

• Nowy

Trec Creatine Monohydrate - 300g

1 porcja / 0,60 pln

45,99 pln

Dodaj do koszyka

• -5%

PVL Mutant Mass - 2270g

1 porcja / 12,50 pln

99,99 pln

Najniższa cena: 104,99 pln -5%

Dodaj do koszyka

Przykładowe ćwiczenia na mięśnie czworogłowe uda

Stali bywalcy siłowni dość często trenują "czwórki" - nie tylko ze względu na estetykę i pracę nad sylwetką, ale również dlatego, że są to bardzo funkcjonalne mięśnie. Wzmocnienie mięśnia czworogłowego zapobiega m.in. kontuzjom obejmującym stawy kolanowe i biodrowe.

Poniżej znajdziesz przykładowe ćwiczenia na mięśnie czworogłowe.

Wypychanie nóg na suwnicy (leg press)

Oprócz mięśni czworogłowych pracują przy tym także mięśnie pośladkowe, mięśnie podudzi i grupa mięśni kulszowo-goleniowych.

1. Dopasuj siedzisko i obciążenie do swoich możliwości.

2. Usiądź wygodnie na siedzisku. Plecy powinny przylegać do oparcia, brzuch trzymaj napięty.

3. Stopy rozstaw na podeście na szerokość barków, pamiętaj, że całe stopy mają przylegać do podestu. Ugnij kolana aż znajdą się w kącie 90 stopni.

4. Na wydechu wypchnij ciężar do pozycji początkowej, pamiętając przy tym, aby nie prostować nóg do końca – nogi powinny być cały czas lekko ugięte.

Wykroki (lunges)

Podczas wykonywania wykroków zaangażowane są nie tylko mięśnie czworogłowe uda, ale też mięsień prosty brzucha, mięsień brzuchaty łydki, mięsień pośladkowy oraz "dwójki". Do wykonania tego ćwiczenia możesz użyć obciążenia w postaci hantli lub kettlebell.

1. Stań prosto, ramiona ułóż wzdłuż ciała, stopy skieruj do przodu.

2. Napnij mięśnie brzucha, ściągnij łopatki, patrz przed siebie.

3. Wykonaj długi krok w przód, a następnie zejdź w dół uginając kolana do momentu, aż kolano nogi zakrocznej znajdzie się niewiele ponad podłogą.

4. Wróć do pozycji wyjściowej i powtórz ruch na drugą nogę.

Przysiad ze sztangą z przodu (front squat)

Zercher squat to wersja przysiadów, która w większym stopniu angażuje do pracy mięsień czworogłowy uda. Podczas tego ćwiczenia pracują nie tylko te mięśnie, ale także pośladkowy wielki i prostownik grzbietu.

Jak wykonać przysiad ze sztangą z przodu?

1. Złap sztangę nieco szerzej niż na szerokość barków. Oprzyj ją na barkach i obojczykach. Łokcie trzymaj wysoko. Zdejmij sztangę ze stojaka.

2. Stopy rozstaw na szerokość bioder i pilnuj naturalnej krzywizny kręgosłupa. Palce stóp powinny być skierowane lekko na zewnątrz.

3. Napnij mięśnie brzucha i na wdechu wykonaj przysiad. Pilnuj tego, aby tułów był bardziej pionowo niż w przypadku klasycznego przysiadu ze sztangą z tyłu.

4. Zatrzymaj ruch na moment i na wydechu wróć do pozycji wyjściowej.

Jako że jest to ćwiczenie ze sztangą, warto wspomnieć o obciążeniu. W przypadku przysiadu ze sztangą z przodu zdecydowanie bezpieczniej jest wybrać mniejszy ciężar, niż wybierasz podczas wykonywania klasycznego przysiadu.

Krzesełko przy ścianie

Krzesełko angażuje do pracy nie tylko "czwórki", ale także pośladki. Jest to ćwiczenie, które możesz też wykonywać z obciążeniem, jeśli jesteś osobą zaawansowaną. Mięśnie czworogłowe działają w tym ćwiczeniu jak szalone!

1. Stań przy ścianie ze stopami na szerokość bioder. Palce stóp skieruj lekko na zewnątrz bądź na wprost.

2. Napnij mięśnie brzucha, aby zapewnić bezpieczeństwo core'u. Plecy trzymaj przy ścianie.

3. Zejdź do przysiadu do momentu, aż uda znajdą się w pozycji równoległej do podłogi.

4. Utrzymuj pozycję w bezruchu przez z góry określony czas. Pamiętaj, aby cały czas trzymać napięcie mięśni brzucha, pośladków i ud.

Prostowanie nóg na maszynie (leg extension)

To ćwiczenie wykonywane jest na maszynie.

1. Dostosuj siedzisko oraz obciążenie do swoich możliwości.

2. Usiądź na siedzisku i dosuń pośladki do końca.

3. Złap za uchwyty umieszczone po bokach maszyny, aby siedzieć stabilnie i nie odrywać pośladków.

4. Umieść nogi pod wałkiem, a następnie wykonaj wyprost nóg (ruch koncentryczny).

5. Opuść nogi z powrotem do pozycji wyjściowej (ruch ekscentryczny) i wykonaj resztę powtórzeń w serii.

Mięsień czworogłowy uda to niewątpliwie jeden z najważniejszych mięśni. Odpowiada on m.in. za stabilizację kolana, co jest niezwykle istotne i pomaga uniknąć bardzo nieprzyjemnych urazów i kontuzji. Warto zatem wprowadzić ćwiczenia na ten mięsień do swojego planu treningowego!

Dlaczego warto trenować mięśnie czworogłowe uda?

Ćwiczenie mięśni czworogłowych jest bardzo ważnym elementem treningu dolnych partii ciała. Oto korzyści, jakie płyną z trenowania "czwórek":

• mięśnie czworogłowe działają jak stabilizatory ciała podczas wykonywania codziennych czynności, tj. chodzenie, bieganie, dźwiganie zakupów, wchodzenie po schodach, kucanie,

• silne "czwórki" przyczyniają się do poprawy wyników sportowych i ułatwiają uprawianie wielu dyscyplin,

• trening mięśni czworogłowych przyczynia się do poprawy krążenia oraz wzmocnienia układu kostnego,

• wzmocnienie mięśnia czworogłowego zapobiega kontuzjom,

• jędrne, umięśnione uda stanowią atrakcyjny walor sylwetki.

Jedną z najważniejszych korzyści, które zostały wymienione, jest stabilizująca funkcja mięśnia czworogłowego. Bez odpowiedniego treningu i wzmocnienia tego mięśnia, narażeni jesteśmy na poważne kontuzje kolan, tj. zerwanie więzadeł, urazy łękotki czy też skręcenie stawu kolanowego. Urazy te bardzo często wymagają operacji, a czas rekonwalescencji jest dość długi. Nie warto narażać się na długotrwałe wyłączenie z aktywności fizycznej i poważne utrudnienia w codziennym funkcjonowaniu! Lepiej temu zapobiec i wzmocnić mięśnie czworogłowe.

Kontuzje i urazy mięśnia czworogłowego

Niestety, zawodowy sport i intensywne treningi okupione są urazami i kontuzjami, które mogą skutecznie utrudniać życie. Prawidłowe funkcjonowanie mięśnia czworogłowego jest bardzo istotne z punktu widzenia komfortu i bezpieczeństwa wykonywania codziennych czynności, jednakże czasem dochodzi do sytuacji, które sprawiają, że praca tych mięśni zostaje zaburzona.

Do najczęstszych problemów z tym mięśniem należą:

• przeciążenie mięśnia czworogłowego - dochodzi do niego w wyniku bardzo intensywnego treningu lub długotrwałego ciężkiego wysiłku. Do objawów należą: ból z przedniej strony uda, sztywność mięśnia, osłabienie siły mięśniowej, niepełny zakres ruchu w stawie kolanowym, a w skrajnych przypadkach nawet zasinienie i obrzęk.

• naderwanie mięśnia czworogłowego - kontuzja ta wynika ze zbyt intensywnego wysiłku, nieprawidłowo wykonanego skoku/upadku oraz bezpośredniego uderzenia w mięsień. Często problem obejmuje też ścięgna mięśnia czworogłowego. Objawy tego urazu to: nagły, ostry ból, opuchlizna, problem z wyprostowaniem nogi w kolanie, uczucie niestabilności kończyny, zasinienie, a nawet zagłębienie w miejscu, gdzie mięsień został naderwany. W przypadku naderwania mięśnia czworogłowego konieczna jest konsultacja z lekarzem.

Wśród standardowych procedur, które mają na celu odciążenie mięśnia czworogłowego i przywrócenie sprawności, bardzo popularny jest taping mięśnia czworogłowego. Zastosowanie taśmy kinezjologicznej może zmniejszyć dolegliwości bólowe oraz wesprzeć mięsień, co pomoże w jego regeneracji. Bardzo ważne jest jednak otejpowanie uda w umiejętny sposób, w związku z czym zaleca się konsultację z fizjoterapeutą, który z pewnością będzie w stanie pomóc.

Sprawdź także Najlepsze odżywki i suplementy dla początkujących

Artykuł został pierwotnie opublikowany 31.01.2023 r. oraz został zaktualizowany 07.05.2025 r. zgodnie z aktualną wiedzą i ofertą bodypak.pl.